همه افرادی که دارای خودرو هستند، تاکنون از بخاری آن در روزهای سرد سال استفاده کرده‌اند. این سیستم گرمایشی، یکی از بخش‌های اصلی خودرو است اما، اغلب افراد با نحوه عملکرد آن آشنایی ندارند. شاید به همین علت است که برخی افراد تصور می‌کنند خودرو صرفا یک رادیاتور دارد.
به‌جز رادیاتور اصلی خودرو، یک رادیاتور دیگری نیز وجود دارد که مربوط به بخاری است. این رادیاتور بخش اصلی بخاری خودرو به‌حساب می‌آید. در صورت بروز اختلال در این قطعه، عملکرد سیستم بخاری و سیستم خنک‌کنندگی خودرو شما با مشکل مواجه می‌شود. یکی از رایج‌ترین دلایل بروز مشکل در این سیستم، گرفتگی در رادیاتور بخاری است.
نحوه عملکرد رادیاتور بخاری
رادیاتور بخاری یکی از اجزای سیستم خنک‌کننده خودرو است. کارکرد صحیح این سیستم، تا حد زیادی به رادیاتور سالم بستگی دارد. عملکرد این قطعه مشابه رادیاتور اصلی خودرو بوده و وظیفه آن کمک به رادیاتور اصلی و ایجاد تامین برای سرنشینان است.
عملکرد رادیاتور بخاری به این نحو است که با بالا رفتن دمای مایع خنک‌کننده موتور خودرو، مایع به سمت رادیاتور بخاری هدایت می‌شود. این رادیاتور با دریافت حرارت از مایع خنک‌کننده، دمای هوای کابین خودرو را افزایش می‌دهد.
بنابراین، اگر در این رادیاتورها گرفتگی یا انسداد ایجاد شود، بازدهی بخاری و خنک‌کنندگی موتور خودرو محدود خواهد شد. در این مواقع شما باید با شستشوی رادیاتور بخاری، گرفتگی‌های موجود را از بین برده تا سیستم خنک‌کنندگی به درستی کار خود را انجام دهد.
چرا رادیاتور بخاری دچار گرفتگی می‌شود؟
مایع ضدیخ موجود در سیستم خنک‌کنندگی موتور خودرو به دلیل تماس با بخش‌های فلزی و پلاستیکی، به مرور زمان خاصیت ضدخورندگی خود را از دست می‌دهد. این مواد سبب ایجاد رسوبات و گرفتگی در مسیر گردش مایع خنک‌کننده موتور می‌شود. بنابراین، قسمت‌هایی از این رادیاتور دچار انسداد شده و م‍ی‌تواند در کارکرد آن اخلال ایجاد کند.
برای عدم بروز این مشکل، شما باید در فواصل زمانی معین اقدام به شستشوی رادیاتور بخاری خودرو خود کنید تا در عملکرد آن و سیستم خنک‌کنندگی موتور، خللی به‌وجود نیاید.
راههای تشخیص گرفتگی رادیاتور بخاری
مواد افزودنی موجود در مایع خنک‌کننده با گذشت زمان و به دلیل رسوب کردن، ضخیم می‌شوند. درصورتی‌که رادیاتور بخاری خودرو شما به دلیل رسوبات دچار انسداد شود، به مرور زمان عملکرد آن کاهش پیدا می‌کند. بنابراین، باید با مواد مناسب رسوب‌زدایی شود.
در برخی از خودروها یک چراغ برای رادیاتور روی داشبورد موجود است که روشن شدن آن، نشان دهنده عدم توازن نسبت ضدیخ و آب سیستم خنک‌کننده است. در این زمان، شما باید اقدام به رسوب‌زدایی رادیاتور بخاری کنید. البته، باتوجه به نوع مایع خنک‌کننده، گرفتگی رادیاتور ممکن است به دلایلی مانند زنگ‌زدگی، رسوب روغن و ضدیخ باشد.
اگر موتور خودرو شما بیش از حد گرم می‌کند نیز، زمان شستشوی بخاری ماشین است. این موارد سبب عدم گردش صحیح مایع خنک‌کننده و کاهش انتقال حرارت می‌شوند. نشتی این مایع نیز از دیگر نشانه‌های رسوب گرفتن رادیاتور بخاری است.
مراحل شستشوی رادیاتور بخاری
شما با طی نمودن مراحل زیر، می‌توانید اقدام به شستشوی رادیاتور بخاری خودرو خود کنید. البته، پیش از انجام آن، حتما موارد ایمنی را رعایت کنید تا مشکلی برای شما پیش نیاید. آموزش شستشوی رادیاتور بخاری خودرو با استفاده از محلول‌های مخصوص عبارتند از:
قطع کردن اتصال باتری
پیش از هر اقدام، باید اتصال باتری خودرو را قطع کنید. در این مرحله، جدا نمودن قطب منفی باتری کافی است.
پیدا کردن رادیاتور بخاری
لوله‌های ورودی و خروجی رادیاتور بخاری، معمولا روی دیواره‌ای هستند که موتور را از کابین خودرو جدا می‌کند. البته، برای پیدا کردن سریع آن، توصیه می‌شود از دفترچه راهنمای خودرو استفاده کنید.
خالی کردن محتویات درون رادیاتور
در این مرحله، شما باید شیلنگ‌های ورودی و خروجی رادیاتور بخاری را پیدا کنید. توجه داشته باشید که پش از جدا کردن این شیلنگ‌ها اگر مایع درون آن داغ باشد، با فشار به سمت بیرون می‌پاشد. بنابراین، بسیار مراقب باشید. پیش جدا کردن شیلنگ‌ها، یک مخزن برای جمع‌آوری مایع در زیر آن‌ها قرار دهید.
متصل کردن پمپ
بهترین روش شستشوی رادیاتور بخاری، استفاده از پمپ است. پمپ را توسط یک شیلنگ به ورودی رادیاتور بخاری متصل کنید. شیلنگ دیگر باید به خروجی رادیاتور وصل شود. سپس، با روشن کردن پمپ، محلول مخصوص با فشار به این سیستم وارد می‌شود.
جدا کردن شیلنگ‌ها
پس از طی 10 الی 15 دقیقه، شما باید پمپ را خاموش کرده و شیلنگ‌های آن را جابه‌جا کنید. سپس، رادیاتور را با آب کافی شسته تا تمامی محتویات آن خارج شود. در صورت نیاز، این روند را چند بار ادامه دهید.
بازگرداندن قطعات به حالت اولیه
هنگامی‌که با استفاده از بهترین روش شستشوی رادیاتور بخاری ماشین، کار را به اتمام رساندید، قطعات باز شده را به موقعیت اصلی خود برگردانید و اتصالات را محکم کنید.
پرکردن رادیاتور با مایع خنک‌کننده
زمانی‌که اتصالات وصل شد، رادیاتور و سیستم خنک‌کنندگی را با محلول دارای ضدیخ پر کنید. در این مورد استفاده از محلول‌های آماده گزینه‌های مناسبی هستند.
هواگیری رادیاتور
در سیستم خنک‌کنندگی اغلب خودروها، پیچ هواگیری وجود دارد که این مرحله با استفاده از آن انجام می‌شود. برای این مرحله، خودرو را در یک محلِ بدون شیب پارک کرده و آن را روشن نمایید. پس از آن با باز کردن پیچ‌های هواگیری، تا خارج شدن یکنواخت آب از آن‌ها صبر نمایید. سپس، رادیاتور را تا نقطه موردنظر پر کنید.
مواد مناسب برای شستشوی رادیاتور بخاری
برای از بین بردن رسوبات رادیاتور بخاری خودرو، می‌توان از مواد مختلفی استفاده نمود. در موارد زیر تعدادی از بهترین مواد برای شستشوی رادیاتور بخاری معرفی شده‌اند:
- جوش شیرین
- سرکه سفید
- جوهر نمک
- نوشابه
- محلول‌های صنعتی
شستشو با جوش شیرین
برای شستشوی رادیاتور بخاری با جوش شیرین، موتور خودرو باید خنک باشد و محتویات درون رادیاتور تخلیه شوند. سپس، با نسبت یک لیتر آب و 5 قاشق چای‌خوری جوش شیرین، آن‌ها را مخلوط کنید. محلول را به درون سیستم خنک‌کننده هدایت کرده و موتور خودرو را روشن کنید تا گرم شود.
بهتر است موتور بین 20 تا 30 دقیقه روشن باشد تا جوش شیرین به رادیاتور وارد شود. پس از آن یک ظرف بزرگ را در زیر رادیاتور بخاری گذاشته تا مخلوط آب و جوش شیرین از آن خارج شوند. سپس، رادیاتور را با آب تمیز شسته و مایع ضدیخ را درون آن بریزید.
شستشو با سرکه سفید
سرکه سفید مایعی موثر برای تمیز کردن رسوبات رادیاتور است. در ابتدا یک ظرف زیر رادیاتور گذاشته تا تمامی محتویات درون آن خارج شود. زمانی‌که رادیاتور خالی شد، یک لیتر سرکه سفید را با آب به داخل رادیاتور هدایت کنید.
سپس، خودرو را روشن کرده و صبر کنید تا گرم شود. برای شستشو رادیاتور با سرکه سفید، بهتر است یک شب صبر کنید. پس از طی این زمان، محتویات درون رادیاتور را تخلیه کنید. در زمان تخلیه رادیاتور، با استفاده از شلنگ درون آن را کاملا بشویید. در پایان، مایع خنک‌کننده را به داخل رادیاتور بریزید و پس از هواگیری، خودرو را روشن نمایید.
شستشو با جوهر نمک
جوهر نمک یکی از بهترین مواد برای شستن رادیاتور خودرو است. نسبت ترکیب جوهر نمک و آب، باید 1 به 3 باشد. برای استفاده از این محلول، پس از تخلیه محتویات رادیاتور و انجام مرحله رسوب‌زدایی، باید با استفاده از آب خالی چندین بار سیستم خنک‌کننده خودرو را بشویید. به این نکته توجه کنید که جوهر نمک حتی به مقدار کم نیز نباید درون سیستم خنک‌کنندگی خصوصا رادیاتورها باقی بماند.
شستشو با نوشابه
شستن رادیاتور بخاری با نوشابه یکی از در دسترس‌ترین گزینه‌ها است. برای این‌کار، مقداری از نوشابه را درون آب رادیاتور بریزید. سپس موتور خودرو را روشن نمایید. پس از گرم شدن موتور، رسوبات به همراه نوشابه از رادیاتور، خارح می‌شوند. این نوع شستشو را چندین بار را تکرار کنید تا زمانی‌که آب تمیز و بدون رسوبات بیرون بریزد. آب رادیاتور را پر کرده و پس از هواگیری، خودرو را روشن کنید.
شستشو با محلول‌های صنعتی
برخی افراد محصولات صنعتی را بهترین ماده برای شستشوی رادیاتور ماشین عنوان می‌کنند. چراکه تاثیر بیشتری داشته و برای همین کار ساخته شده‌اند. این‌گونه محلول‌ها قدرت رسوب‌زدایی بالایی دارند. مانند مراحل قبلی، رادیاتور بخاری را با استفاده از این محلول‌ها شستشو داده و سپس، آن را با آب کافی تمیز کنید. توصیه اکید می‌شود که هیچ‌گونه محلول صنعتی، نباید درون سیستم خنک‌کنندگی باقی بماند.
نکات مهم شستشوی رادیاتور بخاری
- برای شستشوی رادیاتور بخاری، باید موتور خودرو خنک باشد.
- شستشوی رادیاتور بخاری با دستگاه، موثرترین روش است.
- پس از شستشوی این رادیاتور، خوردو را برای مدتی روشن نگه‌دارید تا نشتی احتمال بررسی شود.
- استفاده از محلول‌های غیرصنعتی عنوان شده در بالا، کم هزینه‌ترین روش‌ها برای شستشوی رادیاتور خودرو هستند.
- بهتر است رادیاتورهای خودرو پس از گذشت دو سال یا طی 100 هزارکیلومتر، شستشو شوند.
- برای شستشوی کولر خودرو نیز بهتر است پس از طی همین مسافت، اقدام شود.
کلام پایانی
درصورتی‌که با علائمی مانند داغ کردن موتور، نشت مایع خنک‌کننده یا سروصدای درون موتور خودرو مواجه شُدید، زمان رسوب‌زدایی رادیاتورها است. تمامی مواد غیرصنعتی، برای شستشوی رادیاتور بخاری گزینه‌هایی مناسب و اقتصادی هستند.
این نکته فراموش نشود که شستشوی دوره‌ای رادیاتورهای خودرو تضمینی برای افزایش طول عمر خودرو است. برای اطلاعات بیشتر توصیه می‌شود به فروشگاه دانش، فروشگاه آنلاین عرضه لوازم خودرو خصوصا قطعات سیستم سرمایشی و گرمایشی مخصوصا بخاری درجا مراجعه نمایید.